مراسم استقبال ایرباس!
کالاشدگیِ یک استقبال...
در جهان امروز، آیا انسان ها نسبت به کالاها و امکانات خود- بخوانید برندها و مارک ها- تشخّص می یابند یا نسبت به دارایی های درونی خود از دانایی و توانمندی، متمایز می شوند؟، این سوال می تواند همیشه از جوامع انسانی و گروه ها و فرد انسان پرسیده شود تا جایگاه انسان در عالم معنا شود. توضیح آنکه، کالا به واسطه نظام برند، وجودی غیر از انسان پیدا می کند که حتی می تواند برای انسان ها معنا ایجاد کند. تمامی نهادها و کارخانه ها و وسایل تولید و بازار توزیع و ... جهانی از اشیاء هستند که روابطی محکم و بیگانه از انسان دارند و جهان انسانی را تسخیر کرده اند. بدین جهت ، روابط کالایی بر جهان انسانی مسلط می شود و روابط انسان ها تابعی از روابط آنها نسبت به اشیاء می شود. به این پدیده، کالاشدگی یا شیءشدگی انسان گفته می شود[1].
کالاشدگی در سرخوشی انسانِ مصرفی به خرید برندها ظهور یافته و استفاده از تولیدات کشورهای توسعه یافته مهمترین افتخار جامعه مصرفی می شود. جامعه مصرفی تحمل تحریم را نداشته و لحظه ای در جریان مصرفی خود از برندهای کشورهای توسعه یافته تردید نمی کند. توسعه یافتگی در این جوامع به معنی مصرف بهتر و بیشتر جدیدترین و مدرن ترین کالاهای تولید شده در کشورهای توسعه یافته است.
گفته هایی همچون «ملت ایران شایسته بهترین هواپیماهای دنیا هستند» می تواند بهترین جمله برای سرپوشی کالاشدگی باشد یا البته تصمیمی برای تغییر در جریان تولید کشور؛ هر دو نتیجه به تصمیم جامعه برمی گردد. به هر صورت، نه به عنوان اقتصاددان و نه به عنوان سیاستمدار هیچ اظهار نظری در مورد خوبی یا بدی خرید هواپیمای جدید از دو شرکت ایرباس و بویینگ که سبب بوجود آمدن بیش از 30هزار فرصت شغلی در آمریکا و فرانسه شد نمی کنم. اما آنچه که در مراسم استقبال از ورود اولین هواپیمای ایرباس دیده شد، ظهوری از کالاشدگی در یک تصمیم بود. وزیر و وکیلی که برای ورود یک غول آهنی جشن گرفتند و به یکدیگر تبریک گفتند.
آیا ورود یک کالای مصرفی، افتخار محسوب می شود که بعد برای آن مراسم استقبال گرفته شود؟، آیا واقعا همه طبقات مردم از این ورود خوشحال اند؟، آیا همه زیرساخت های لازم برای تبدیل ایران به مسیر تجارتی منطقه وجود داشته و فقط هواپیمای جدید کم بوده؟، اصلا همه این سوالات اشتباهی پرسیده شد، و فقط باید به این سوال پرداخت که چند درصد مردم از هواپیما در مسافرت هایشان استفاده می کنند یا می توانند استفاده کنند؟
ورود اولین هواپیمای جدید پس از انقلاب اسلامی می تواند افتخار باشد به شرط آنکه مزیت هایی در ورود جمهوری اسلامی ایران به تولید در صنعت هوایی وجود داشته باشد، و به شرط آنکه ضمانت هایی برای ادامه حمایت شرکت خارجی در صورت برگشت تحریم های آمریکا نیز وجود داشته باشد، و اصلا نه، حداقل اگر بیش از 40درصد مردم توانایی پرداخت بلیط هواپیما در سفرهای داخلی را داشته باشند باز می تواند بهانه ای برای خوشحالی باشد.
از همه اینها بگذریم نمی توان از باهم بودگی رئیس انرژی هسته ای در کنار وزیر راه و شهرسازی گذشت، که معناهای متعددی را به ذهن متبادر می کند، خصوصا تردیدهایی در مورد سهم خواهی فرانسه در جریان مذاکرات هسته ای؛ و بعد این سوال می تواند غیرت ها را آزار دهد که آیا منافع کشور بین کشورهای توسعه یافته دست به دست می شود؟، آیا برجام مقدمه ای برای ورود در بازی نظام لیبرالیسم بود؟ ... «ما اشتباه کردیم»
